نخ پنبه مهمترین لیف طبیعی میباشد. همچنان نزدیک به ۵۰% کل الیاف مورد مصرف دنیا را تشکیل میدهد. هر چند در ۳ دهه گذشته الیاف بشر ساخت با سرعت زیادی جایگزین پنبه شده اند.
نخ پنبه تا حد زیادی از سلولز خالص تشکیل شده و چیزی در حدود ۱۰۰۰۰ واحد انهیدروگلوکز در زنجیره پلیمری پنبه یافت میشوند. و پیوند های هیدروژنی تشکیل میکرو فیبریل ها را میدهند .این میکرو فیبریلها در موازات یکدیگر قرار می گیرند تا فیبریلها را تشکیل دهند، که توسط میکروسکوپهای الکترونی قابل مشاهده هستند.
نفوذ رنگ و جذب ان در الیاف به مناطق امورف ان لیف بستگی دارد و تقریبا ۷۰% ساختار پنبه را مناطق کریستالی تشکیل میدهند.
از خواص فیزیکی پنبه میتوان به استهکام بالاتر۲۰% پنبه خیس نسبت به خشک اشاره کرد. ازدیاد طول تا حد پارگی( elongation)پنبه ۱۰% میباشد.
بخاطر وجود گروهای هیدروکسیل پنبه جذب اب مناسبی دارد و رطوبت بازیافتب ان ۷%-۹% میباشد. پنبه دارای زیر دست بسیار عالی و خواص حرارتی عالی میباشد و تا ۱۲۰ درجه حرارت را بدون تغییر فیزیکی تحمل میکند.
پنبه در برابر قلیا از مقاومت عالی برخوردار است. محلول قلیای قوی باعث تورم لیف پنبه میشود و از همین خاصیت برای مرسریزه کردن پنبه استفاده میگردد.پنبه مرسریزه محکمتر و براق تر از پنبه معمولی است و همچنبن جذب رنگ بالاتری دارد.
الیاف ویسکوز را میتوان بازیافتی یا نیمه طبیعی نامید البته الیاف مودال هم در همین دسته بندی قرار میگیرند.
رنگرزی این الیاف با پنبه شباهت های فراوانی دارند.
توسط دو نوع رنگزا میتوان عملیات رنگرزی را انجام داد:
رنگزاهای مستقیم که بعلت ثبات شستشویی پایین و موارد منفی دیگر در شرکت صنایع نساجی لیاپود از این نوع رنگزا استفاده نمیگردد.
رنگزاهای ری اکتیو دارای ثبات سایشی و شستشویی بهتری میباشند و نخهای رنگرزی شده در شرکت لیاپود از لحاظ ثبات در رده عالی قرار دارند.
عملیات رنگرزی از ازمایشگاه شروع میشود .
با شبیه سازی عملیات رنگرزی در مقیاس کوچک میتوان فرمول رنگرزی که معمولا ترکیبی از سه رنگ اصلی میباشد را بدست اورد.
فرمول رنگرزی شامل مقادیر مشخصی از رنگزای مورد نیاز بر حسب % (owf (on weight of fiber یا همان وزن کالا مورد رنگرزی می باشد.
گراف رنگرزی تابع دما زمان ،عملیات رنگرزی میباشد. گراف دمای هر مرحله و زمان ان را مشخص میکند.
همچنین مواد شیمیایی و کمکی هر مرحله را نشان میدهد.در رنگرزی ری اکتیو بالا ترین دمای رنگرزی بسته به نوع رنگزا (سرد یا گرم) ۷۰ الی ۸۰ درجه سانتی گراد می باشد.
ثبات رنگی نهایی ،تا حد زیادی بستگی به تحت کنترل بودن مراحل رنگرزی میباشد.به نحوی که رنگزای هیدرولیز شده به حد اقل برسد و به بالاترین میزان جذب و تثبیت رنگزا بر روی کالا برسیم. از جمله عوامل تاثیر گذار رنگرزی میتوان به PH ، دما زمان اشاره کرد.
